در زندگی روزمره، همواره با افرادی روبهرو هستیم که در مواجهه با هر مشکل، فوری به دنبال مقصر میگردند. برای این افراد، همیشه «دیگری» مسئول شرایط نامطلوب است: والدین، همسر، فرزند، همکار، جامعه، و گاه حتی سرنوشت.
اما چرا چنین واکنشی شکل میگیرد؟
این رفتار اغلب ریشه در یکی از مکانیسمهای دفاعی ناخودآگاه به نام فرافکنی (Projection) دارد. فرافکنی به معنای نسبت دادن افکار، احساسات یا اشتباهات درونی خود به دیگران است؛ بهعبارتی، فرد برای کاهش اضطراب یا فرار از احساس گناه، مسئولیت را از دوش خود برمیدارد و به بیرون منتقل میکند.
در کوتاهمدت، این کار ممکن است آرامش موقتی ایجاد کند، اما در بلندمدت، فرد را از آگاهی، تغییر و رشد بازمیدارد. کسی که همیشه دیگران را مسئول مشکلات خود میداند، فرصت یادگیری و اصلاح را از خود میگیرد و در چرخهای تکرارشونده گرفتار میشود.
رشد فردی و سلامت روان از جایی آغاز میشود که انسان مسئولیت سهم خود را در مسائل بپذیرد.
این بهمعنای سرزنش خود نیست، بلکه پذیرش واقعیت، افزایش خودآگاهی و حرکت بهسوی انتخابهای آگاهانهتر است.
گاهی لازم است از خود بپرسیم:
«من در این ماجرا چه نقشی داشتهام؟ و برای تغییر شرایط چه کاری از من ساخته است؟»
پذیرفتن مسئولیت، اولین قدم برای بازگشت قدرت به درون ماست.