هفت راهکار پیشگیری از لغزش در تعطیلات نوروز

تعطیلات نوروزی می‌تواند دوره‌ای حساس و پرچالش برای افراد در حال بهبودی از اعتیاد و الکلیسم باشد. افزایش تعاملات اجتماعی، مهمانی‌ها، تغییرات در برنامه‌های روزمره و مواجهه با محیط‌های پرخطر، احتمال عود را افزایش می‌دهد. بااین‌حال، با برنامه‌ریزی مناسب و رعایت نکاتی خاص، می‌توان این دوران را با موفقیت پشت سر گذاشت.

عوامل خطر در تعطیلات:

1. مهمانی‌ها و دورهمی‌ها: حضور در مهمانی‌هایی که در آن‌ها مشروبات الکلی یا مواد مخدر مصرف می‌شود، خطر عود را افزایش می‌دهد.

2. احساس تنهایی یا استرس: تعطیلات می‌تواند باعث احساس انزوا یا فشارهای عاطفی شود که از عوامل مهم عود هستند.

3. تغییر در برنامه‌های روزمره: تعطیلات ممکن است باعث کاهش تعهد به جلسات درمانی یا برنامه‌های حمایتی شود.

4. نوستالژی و یادآوری خاطرات: دیدار با دوستان قدیمی یا حضور در مکان‌هایی که قبلاً مصرف در آن‌ها رخ داده، می‌تواند وسوسه‌برانگیز باشد.

راهکارهای پیشگیری از عود:

1. برنامه‌ریزی از پیش: داشتن یک برنامه دقیق برای روزهای تعطیل، شامل شرکت در فعالیت‌های سالم و جایگزین، به جلوگیری از موقعیت‌های پرخطر کمک می‌کند.

2. حمایت اجتماعی: ارتباط با افراد حامی، از جمله خانواده، دوستان سالم و گروه‌های حمایتی (مانند انجمن معتادان گمنام یا الکلی‌های گمنام) بسیار مهم است.

3. اجتناب از موقعیت‌های پرخطر: شرکت نکردن در مهمانی‌هایی که احتمال مصرف مواد در آن‌ها وجود دارد، یک راهکار اساسی برای پیشگیری از عود است.

4. مشغول نگه‌داشتن خود: انجام فعالیت‌های سالم مانند ورزش، کتاب‌خوانی، سفرهای کوتاه یا شرکت در کارهای داوطلبانه می‌تواند فرد را از وسوسه دور نگه دارد.

5. یادآوری دلایل بهبودی: نوشتن مزایای ترک اعتیاد و مرور دستاوردهای بهبودی، به تقویت انگیزه و جلوگیری از وسوسه کمک می‌کند.

6. حضور در جلسات حمایتی: حتی در تعطیلات، شرکت در جلسات گروه‌های حمایتی (حضوری یا آنلاین) می‌تواند یک عامل کلیدی برای حفظ بهبودی باشد.

7. مدیریت استرس و احساسات: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، تمرین تنفس عمیق و نوشتن احساسات در دفترچه شخصی، به کاهش استرس کمک می‌کند.

با رعایت این توصیه‌ها، افراد در حال بهبودی می‌توانند تعطیلات نوروزی را بدون بازگشت به مصرف، با آرامش و رضایت سپری کنند.

چرا پیشگیری از اعتیاد در نوجوانی مهم است؟

نوجوانی یکی از حساس‌ترین مراحل زندگی است که فرد در آن با تغییرات جسمی، روانی و اجتماعی مواجه می‌شود. در این دوره، کنجکاوی، فشار همسالان و نیاز به پذیرش اجتماعی می‌تواند نوجوانان را به سمت رفتارهای پرخطر مثل مصرف مواد مخدر سوق دهد. پیشگیری از اعتیاد در این سنین نه تنها سلامت فرد، بلکه آینده جامعه را تضمین می‌کند. آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از افرادی که در بزرگسالی به اعتیاد دچار می‌شوند، اولین تجربه خود را در نوجوانی داشته‌اند. پس چرا باید منتظر باشیم تا مشکل ایجاد شود؟

یکی از دلایل اهمیت پیشگیری، رشد مغز در این دوره است. مغز نوجوان هنوز در حال تکامل است و مصرف مواد مخدر می‌تواند به ساختار آن آسیب جدی بزند. این آسیب‌ها می‌توانند روی حافظه، تصمیم‌گیری و کنترل احساسات اثر بگذارند. همچنین، اعتیاد در نوجوانی می‌تواند به ترک تحصیل، مشکلات خانوادگی و حتی جرم و جنایت منجر شود.

برای پیشگیری، باید ابتدا آگاهی را بالا ببریم. والدین، معلمان و جامعه باید بدانند که اعتیاد فقط یک انتخاب شخصی نیست، بلکه نتیجه عوامل محیطی و روانی است. آموزش درباره خطرات مواد مخدر، از جمله سیگار، الکل و مواد غیرقانونی، باید از سنین پایین شروع شود. این آموزش‌ها باید به شکلی باشد که نوجوان احساس کند مورد قضاوت قرار نمی‌گیرد و بتواند آزادانه سؤالاتش را مطرح کند.

مهارت‌های مقابله‌ای برای درمان هم‌وابستگی

هم‌وابستگی یه الگوی رفتاریه که توش فرد بیش از حد خودش رو وقف دیگران می‌کنه و نیازهای خودش رو فراموش می‌کنه. مثلاً ممکنه همیشه در تلاش باشین که بقیه رو راضی نگه دارین، حتی اگه خودتون اذیت بشین. این مقاله بهتون مهارت‌هایی رو یاد می‌ده که بتونین از این چرخه خارج بشین و زندگی سالم‌تری برای خودتون بسازین.

هم‌وابستگی چیست؟

هم‌وابستگی اغلب از تجربه‌های گذشته مثل بزرگ شدن توی خانواده‌ای پرتنش یا رابطه‌ای ناسالم میاد. کسی که هم‌وابسته‌ست، فکر می‌کنه اگه به دیگران کمک نکنه یا اونا رو نجات نده، ارزشی نداره. برای همین، یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای می‌تونه مثل یه نردبون باشه که شما رو از این موقعیت بالا بکشه.

مهارت‌های مقابله‌ای کلیدی برای درمان هم‌وابستگی ۱-شناخت خود و نیازها خیلی وقتا هم‌وابسته‌ها نمی‌دونن خودشون چی می‌خوان، چون همیشه به فکر بقیه‌ان. فرض کنین سارا همیشه وقتش رو صرف حل مشکلات برادرش می‌کنه و هیچ وقت به خودش نمی‌رسه. یه روز تصمیم می‌گیره توی یه دفترچه بنویسه: "من امروز چی لازم دارم؟" و می‌فهمه که دلش می‌خواد یه ساعت آروم کتاب بخونه. این کار بهش کمک می‌کنه کم‌کم نیازهاش رو بشناسه. ۲-تمرین تعیین مرزها تعیین مرز یعنی یاد بگیرین کجا باید "نه" بگین. مثلاً محمد همیشه به دوستش رضا اجازه می‌ده هر موقع دلش خواست زنگ بزنه و غر بزنه، حتی نصفه‌شب. یه روز محمد می‌گه: "رضا جان، من بعد از ساعت ۱۰ شب نمی‌تونم صحبت کنم، به استراحتم احتیاج دارم." اولش سخت به نظر می‌آد، ولی اینطوری محمد یاد می‌گیره به خودش احترام بذاره. ۳-مدیریت هیجان‌ها هم‌وابسته‌ها زیاد احساس گناه یا اضطراب دارن. مثلاً لیلا هر وقت به مامانش نمی‌تونه کمک کنه، فکر می‌کنه آدم بدیه. یه روز که این حس می‌آد سراغش، می‌شینه و چند دقیقه نفس عمیق می‌کشه و به خودش می‌گه: "من مسئول خوشحالی همه نیستم." این کار کمکش می‌کنه آروم‌تر بشه و کمتر خودش رو سرزنش کنه. ۴-تقویت استقلال پیدا کردن فعالیت‌هایی که به تنهایی لذت‌بخشه، حس وابستگی رو کم می‌کنه. مثلاً احمد همیشه با دوستاش بیرون می‌رفت و هیچ وقت تنها نبود. یه روز تصمیم می‌گیره عصرها بره پارک و با هدفون موسیقی گوش بده. این کار بهش حس می‌ده که می‌تونه بدون بقیه هم حالش خوب باشه. ۵-جستجوی حمایت صحبت با آدمای درست خیلی مهمه. زهرا که همیشه مشکلات دوست‌پسرش رو به دوش می‌کشید، تصمیم می‌گیره توی یه گروه حمایتی شرکت کنه. اونجا با کسایی مثل خودش آشنا می‌شه و می‌فهمه که تنها نیست. گاهی هم با یه مشاور حرف می‌زنه تا راه‌حل‌های بهتری پیدا کنه. فواید استفاده از این مهارت‌ها اگه سارا، محمد، لیلا، احمد و زهرا این مهارت‌ها رو تمرین کنن، کم‌کم می‌بینن که دیگه لازم نیست برای خوشحال بودن به بقیه وابسته باشن. سارا وقتش رو برای خودش نگه می‌داره، محمد شب‌ها خواب بهتری داره، لیلا کمتر غصه می‌خوره، احمد از تنهایی لذت می‌بره و زهرا روابط سالم‌تری می‌سازه.

درمان هم‌وابستگی مثل یاد گرفتن یه زبان جدیده؛ اولش شاید سخت باشه، ولی با تمرین راه می‌افته. با شناخت خودتون، تعیین مرزها، مدیریت احساسات، تقویت استقلال و گرفتن حمایت، می‌تونین زندگی‌ای بسازین که توش خودتون هم مهم باشین. مثلاً لیلا بعد از چند ماه می‌فهمه که می‌تونه به مامانش کمک کنه، ولی نه به قیمت حال خودش. شما هم می‌تونین از یه تغییر کوچیک شروع کنین!

من را در شبک های اجتماعی( اینستاگرام تلگرام ایتا و ..) با آیدی roozbahani52 می توانید دنبال کنید

۱۲:۰۵ قبل‌ازظهر