محمد روزبهانی

جامعه شناس مربی بازیابی مددیار اعتیاد و مربی مهارتهای زندگی

محمد روزبهانی

جامعه شناس مربی بازیابی مددیار اعتیاد و مربی مهارتهای زندگی

چگونه پذیرش احساسات منفی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی کمک کند؟


بسیاری از ما در برابر احساسات منفی مانند اضطراب، افسردگی یا گناه واکنش‌های خاصی داریم. این واکنش‌ها می‌توانند شامل تلاش برای فرار از احساسات، انکار آن‌ها یا سرکوب کردن باشند. اما واقعیت این است که فرار از احساسات منفی فقط باعث می‌شود که این احساسات شدیدتر و طولانی‌تر شوند. در واقع، پذیرش این احساسات نه تنها به ما کمک می‌کند تا با آن‌ها راحت‌تر کنار بیاییم، بلکه در درازمدت به بهبود کیفیت زندگی‌مان نیز کمک می‌کند.

پذیرش به معنای تسلیم شدن یا رضایت به وضعیت منفی نیست. بلکه به این معناست که آن احساسات را می‌بینیم، شناسایی می‌کنیم و اجازه می‌دهیم که بدون تلاش برای تغییر آن‌ها، در لحظه وجود داشته باشند. وقتی با احساسات منفی خود روبه‌رو می‌شویم، به جای نادیده گرفتن یا تلاش برای فرار از آن‌ها، می‌توانیم آن‌ها را بدون قضاوت بپذیریم. این فرآیند باعث می‌شود که احساسات ما از حالت تهدیدآمیز به یک تجربه گذرا تبدیل شوند.

برای مثال، اگر شما از اضطراب رنج می‌برید، به جای تلاش برای نادیده گرفتن آن یا سعی در تغییر فوری آن، می‌توانید آن اضطراب را شناسایی کنید و بپذیرید که این احساس در حال حاضر وجود دارد. این پذیرش می‌تواند به شما کمک کند که اضطراب را به عنوان یک تجربه طبیعی در نظر بگیرید و نیازی نباشد که از آن فرار کنید. به این ترتیب، احساسات شما قدرتمندتر و تاثیرگذارتر نخواهند بود و به شما امکان می‌دهند که با آن‌ها به روشی سالم‌تر مواجه شوید.

در واقع، پذیرش احساسات منفی نه تنها از فشار روانی می‌کاهد، بلکه به شما کمک می‌کند تا انعطاف‌پذیرتر و آگاه‌تر شوید و زندگی خود را به شیوه‌ای متعادل‌تر و سالم‌تر پیش ببرید.

تفاوت لغزش و عود در بیماری اعتیاد!

لغزش (Slip) و عود (Relapse) دو مفهوم مهم در فرایند درمان اعتیاد هستند، اما با هم تفاوت دارند:

1. لغزش (Slip): یک مصرف ناگهانی و کوتاه‌مدت ماده مخدر یا الکل پس از یک دوره پرهیز.معمولاً فرد بلافاصله متوجه اشتباه خود می‌شود و دوباره به مسیر بهبودی بازمی‌گردد. لغزش لزوماً به معنای شکست در درمان نیست و می‌تواند بخشی از فرایند یادگیری و رشد فرد باشد. 

2. عود (Relapse) بازگشت کامل و ادامه‌دار به الگوی مصرف مواد بعد از یک دوره پرهیز. معمولاً به دلیل عدم مدیریت محرک‌ها، فشارهای روانی یا عدم دریافت حمایت مناسب رخ می‌دهد. عود نشان‌دهنده این است که فرد به استراتژی‌های پیشگیری از بازگشت به مصرف نیاز دارد 

تفاوت اصلی

لغزش یک اتفاق مقطعی است، اما عود به معنای بازگشت به الگوی مصرف قبلی است.لغزش معمولاً کنترل‌شده و کوتاه‌مدت است، اما عود می‌تواند فرد را به اعتیاد کامل برگرداند. پس از لغزش، فرد می‌تواند سریعاً به مسیر درمان بازگردد، اما عود نیاز به مداخله درمانی جدی‌تری دارد. به همین دلیل، در درمان اعتیاد تأکید زیادی روی مهارت‌های پیشگیری از عود و مدیریت لغزش می‌شود تا از تبدیل آن به عود جلوگیری شود.



مهارت‌های مقابله‌ای برای درمان هم‌وابستگی

هم‌وابستگی یه الگوی رفتاریه که توش فرد بیش از حد خودش رو وقف دیگران می‌کنه و نیازهای خودش رو فراموش می‌کنه. مثلاً ممکنه همیشه در تلاش باشین که بقیه رو راضی نگه دارین، حتی اگه خودتون اذیت بشین. این مقاله بهتون مهارت‌هایی رو یاد می‌ده که بتونین از این چرخه خارج بشین و زندگی سالم‌تری برای خودتون بسازین.

هم‌وابستگی چیست؟

هم‌وابستگی اغلب از تجربه‌های گذشته مثل بزرگ شدن توی خانواده‌ای پرتنش یا رابطه‌ای ناسالم میاد. کسی که هم‌وابسته‌ست، فکر می‌کنه اگه به دیگران کمک نکنه یا اونا رو نجات نده، ارزشی نداره. برای همین، یادگیری مهارت‌های مقابله‌ای می‌تونه مثل یه نردبون باشه که شما رو از این موقعیت بالا بکشه.

مهارت‌های مقابله‌ای کلیدی برای درمان هم‌وابستگی ۱-شناخت خود و نیازها خیلی وقتا هم‌وابسته‌ها نمی‌دونن خودشون چی می‌خوان، چون همیشه به فکر بقیه‌ان. فرض کنین سارا همیشه وقتش رو صرف حل مشکلات برادرش می‌کنه و هیچ وقت به خودش نمی‌رسه. یه روز تصمیم می‌گیره توی یه دفترچه بنویسه: "من امروز چی لازم دارم؟" و می‌فهمه که دلش می‌خواد یه ساعت آروم کتاب بخونه. این کار بهش کمک می‌کنه کم‌کم نیازهاش رو بشناسه. ۲-تمرین تعیین مرزها تعیین مرز یعنی یاد بگیرین کجا باید "نه" بگین. مثلاً محمد همیشه به دوستش رضا اجازه می‌ده هر موقع دلش خواست زنگ بزنه و غر بزنه، حتی نصفه‌شب. یه روز محمد می‌گه: "رضا جان، من بعد از ساعت ۱۰ شب نمی‌تونم صحبت کنم، به استراحتم احتیاج دارم." اولش سخت به نظر می‌آد، ولی اینطوری محمد یاد می‌گیره به خودش احترام بذاره. ۳-مدیریت هیجان‌ها هم‌وابسته‌ها زیاد احساس گناه یا اضطراب دارن. مثلاً لیلا هر وقت به مامانش نمی‌تونه کمک کنه، فکر می‌کنه آدم بدیه. یه روز که این حس می‌آد سراغش، می‌شینه و چند دقیقه نفس عمیق می‌کشه و به خودش می‌گه: "من مسئول خوشحالی همه نیستم." این کار کمکش می‌کنه آروم‌تر بشه و کمتر خودش رو سرزنش کنه. ۴-تقویت استقلال پیدا کردن فعالیت‌هایی که به تنهایی لذت‌بخشه، حس وابستگی رو کم می‌کنه. مثلاً احمد همیشه با دوستاش بیرون می‌رفت و هیچ وقت تنها نبود. یه روز تصمیم می‌گیره عصرها بره پارک و با هدفون موسیقی گوش بده. این کار بهش حس می‌ده که می‌تونه بدون بقیه هم حالش خوب باشه. ۵-جستجوی حمایت صحبت با آدمای درست خیلی مهمه. زهرا که همیشه مشکلات دوست‌پسرش رو به دوش می‌کشید، تصمیم می‌گیره توی یه گروه حمایتی شرکت کنه. اونجا با کسایی مثل خودش آشنا می‌شه و می‌فهمه که تنها نیست. گاهی هم با یه مشاور حرف می‌زنه تا راه‌حل‌های بهتری پیدا کنه. فواید استفاده از این مهارت‌ها اگه سارا، محمد، لیلا، احمد و زهرا این مهارت‌ها رو تمرین کنن، کم‌کم می‌بینن که دیگه لازم نیست برای خوشحال بودن به بقیه وابسته باشن. سارا وقتش رو برای خودش نگه می‌داره، محمد شب‌ها خواب بهتری داره، لیلا کمتر غصه می‌خوره، احمد از تنهایی لذت می‌بره و زهرا روابط سالم‌تری می‌سازه.
درمان هم‌وابستگی مثل یاد گرفتن یه زبان جدیده؛ اولش شاید سخت باشه، ولی با تمرین راه می‌افته. با شناخت خودتون، تعیین مرزها، مدیریت احساسات، تقویت استقلال و گرفتن حمایت، می‌تونین زندگی‌ای بسازین که توش خودتون هم مهم باشین. مثلاً لیلا بعد از چند ماه می‌فهمه که می‌تونه به مامانش کمک کنه، ولی نه به قیمت حال خودش. شما هم می‌تونین از یه تغییر کوچیک شروع کنین!
من را در شبک های اجتماعی( اینستاگرام تلگرام ایتا و ..) با آیدی roozbahani52 می توانید دنبال کنید