محمد روزبهانی

جامعه شناس مربی بازیابی مددیار اعتیاد و مربی مهارتهای زندگی

محمد روزبهانی

جامعه شناس مربی بازیابی مددیار اعتیاد و مربی مهارتهای زندگی

پذیرش، کلید طلایی رهایی از اعتیاد

بسیاری از افرادی که با اعتیاد دست‌وپنجه نرم می‌کنند، در یک چرخه‌ی بی‌پایان از جنگیدن با افکار و احساسات خود گرفتار می‌شوند. آن‌ها بارها تلاش می‌کنند که مصرف را کنار بگذارند، اما هر بار، وسوسه‌ها، ترس‌ها و خاطرات گذشته آن‌ها را به عقب می‌کشاند. اینجاست که یک حقیقت مهم خودش را نشان می‌دهد: راه رهایی، جنگیدن با افکار و احساسات نیست، بلکه پذیرش آن‌هاست.


پذیرش یعنی اینکه فرد به‌جای انکار یا فرار از احساسات منفی خود، آن‌ها را همان‌طور که هستند ببیند و اجازه دهد که وجود داشته باشند، بدون اینکه رفتارش را کنترل کنند. بسیاری از افراد معتاد، دردهای گذشته، شکست‌ها، شرم یا احساس گناه را تحمل می‌کنند و برای فرار از این احساسات، به مصرف مواد پناه می‌برند. اما اگر به‌جای این فرار، یاد بگیریم که این احساسات بخشی از زندگی هستند و بودنشان به معنای ناتوانی ما نیست، دیگر نیازی به مواد برای سرکوب آن‌ها نخواهیم داشت.


وقتی فردی پذیرش را تمرین می‌کند، به این نقطه می‌رسد که افکار وسوسه‌انگیز یا احساسات ناخوشایند، همانند ابری در آسمان هستند؛ می‌آیند و می‌روند، اما او مجبور نیست که به دنبالشان برود. این تغییر نگاه باعث می‌شود که وابستگی به مواد، از یک نیاز غیرقابل‌کنترل به یک انتخاب تبدیل شود.


یکی از بخش‌های مهم در پذیرش، شفاف‌سازی ارزش‌های شخصی است. وقتی فرد درک کند که چه چیزهایی در زندگی برایش مهم‌تر از مصرف مواد است—مثل سلامت، خانواده، روابط دوستانه یا موفقیت‌های شخصی—می‌تواند بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری کند، نه بر اساس وسوسه‌های زودگذر.


رهایی از اعتیاد با پذیرش، به این معنا نیست که فرد دیگر هرگز وسوسه نخواهد شد یا هیچ‌وقت احساس ناراحتی نخواهد داشت. بلکه به این معناست که او یاد می‌گیرد چگونه بدون مصرف مواد، با این احساسات کنار بیاید و زندگی ارزشمندی برای خودش بسازد. در نهایت، آزادی واقعی زمانی به‌دست می‌آید که فرد به‌جای فرار از خودش، با تمام جنبه‌های وجودش روبه‌رو شود و مسئولیت تغییر را بر عهده بگیرد.


تفاوت لغزش و عود در بیماری اعتیاد!

لغزش (Slip) و عود (Relapse) دو مفهوم مهم در فرایند درمان اعتیاد هستند، اما با هم تفاوت دارند:

1. لغزش (Slip): یک مصرف ناگهانی و کوتاه‌مدت ماده مخدر یا الکل پس از یک دوره پرهیز.معمولاً فرد بلافاصله متوجه اشتباه خود می‌شود و دوباره به مسیر بهبودی بازمی‌گردد. لغزش لزوماً به معنای شکست در درمان نیست و می‌تواند بخشی از فرایند یادگیری و رشد فرد باشد. 

2. عود (Relapse) بازگشت کامل و ادامه‌دار به الگوی مصرف مواد بعد از یک دوره پرهیز. معمولاً به دلیل عدم مدیریت محرک‌ها، فشارهای روانی یا عدم دریافت حمایت مناسب رخ می‌دهد. عود نشان‌دهنده این است که فرد به استراتژی‌های پیشگیری از بازگشت به مصرف نیاز دارد 

تفاوت اصلی

لغزش یک اتفاق مقطعی است، اما عود به معنای بازگشت به الگوی مصرف قبلی است.لغزش معمولاً کنترل‌شده و کوتاه‌مدت است، اما عود می‌تواند فرد را به اعتیاد کامل برگرداند. پس از لغزش، فرد می‌تواند سریعاً به مسیر درمان بازگردد، اما عود نیاز به مداخله درمانی جدی‌تری دارد. به همین دلیل، در درمان اعتیاد تأکید زیادی روی مهارت‌های پیشگیری از عود و مدیریت لغزش می‌شود تا از تبدیل آن به عود جلوگیری شود.



چرا برخی نوجوانان به اعتیاد پناه می‌برند و والدین چگونه می‌توانند جلوی آن را بگیرند؟

اعتیاد فقط یک وابستگی جسمی به مواد نیست، بلکه ریشه‌های عمیقی در مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و کمبود عزت‌نفس دارد. بسیاری از نوجوانانی که به مصرف مواد روی می‌آورند، در واقع به دنبال راهی برای فرار از استرس، فشارهای روحی یا مشکلات خانوادگی هستند. آن‌ها ممکن است احساس کنند که کسی آن‌ها را درک نمی‌کند یا راهی برای کاهش اضطراب و ناراحتی‌هایشان ندارند. گاهی اوقات، مصرف مواد به عنوان یک راه موقت برای فرار از احساسات ناخوشایند انتخاب می‌شود، اما در نهایت، این وابستگی به مشکلات بیشتری منجر خواهد شد. والدین می‌توانند نقش کلیدی در پیشگیری از این مسیر خطرناک داشته باشند. اولین و مهم‌ترین قدم، ایجاد فضایی امن و بدون قضاوت در خانه است تا فرزندشان بتواند احساسات خود را آزادانه بیان کند. صحبت‌های صمیمانه و بدون سرزنش، باعث می‌شود نوجوان احساس کند که شنیده می‌شود و تنها نیست. همچنین، تقویت اعتمادبه‌نفس فرزندان از طریق تشویق به فعالیت‌های مثبت مانند ورزش، هنر، موسیقی و کارهای گروهی، می‌تواند از گرایش آن‌ها به مصرف مواد جلوگیری کند. آگاهی والدین درباره علائم اولیه اضطراب و افسردگی در فرزندانشان بسیار مهم است. تغییرات رفتاری مانند کناره‌گیری از خانواده، افت تحصیلی، تغییر ناگهانی در دوستان یا افزایش تحریک‌پذیری می‌تواند نشانه‌هایی از مشکلات روحی باشد که نیاز به توجه دارد. اگر چنین علائمی مشاهده شد، بهتر است والدین با یک مشاور یا روان‌شناس متخصص مشورت کنند. نوجوانانی که احساس حمایت و امنیت در خانه دارند، کمتر به سمت مواد مخدر کشیده می‌شوند. توجه، همراهی و حمایت عاطفی والدین می‌تواند قوی‌ترین سد در برابر اعتیاد باشد.


من را در شبک های اجتماعی( اینستاگرام تلگرام ایتا و ..) با آیدی roozbahani52 می توانید دنبال کنید